PFAS staat voor poly-en perfluoralkylstoffen. Dit zijn door de mens gemaakte stoffen die niet van nature in het milieu voorkomen. Het is een verzamelnaam voor tot zesduizend verschillende soorten stoffen die in veel en uiteenlopende producten zijn verwerkt. Door emissies en incidenten zijn deze stoffen in het milieu terechtgekomen en zitten nu in onder meer de bodem, bagger en in het oppervlaktewater.
PFAS stoffen zijn mogelijk giftig. Enkele van deze stoffen zijn geclassificeerd als zeer zorgwekkende stoffen. Vastgesteld is al wel dat er een (negatieve) invloed is op de weerstand van kinderen. Of en in hoeverre er verder sprake is van een gevaar voor de volksgezondheid wordt nog onderzocht. In afwachting van de uitkomsten van dat onderzoek heeft de minister van Infrastructuur en Waterstaat een Tijdelijk handelingskader voor hergebruik van PFAS-houdende grond en baggerspecie aangeboden aan de Tweede Kamer.
In dit tijdelijk handelingskader wordt ervan uitgegaan dat alle bovengrond en de waterbodem verdacht is op het voor komen van verhoogde gehalten PFAS. Er is een grens bepaald voor de aanwezigheid van PFAS in de bodem en het water. Die grens is streng en wordt nu al overal (ruim) overschreden. Daarom is het bij verwerking van grond, slib en bagger op de landbodem toegestaan om rekening te houden met de thans te meten achtergrondwaarde, de reeds aanwezige PFAS. Eventueel op te brengen of te verwerken grond mag geen waarde hebben die uitstijgt boven de reeds aanwezige PFAS.
Het is een ingewikkeld en technisch stuk regelgeving. Het is te vergelijken met hoe er wordt omgegaan met enkele wel van nature aanwezige toxische stoffen. Zo zit in op sommige plekken arseen in de grond. Dit is een giftige stof die normaliter bouwactiviteiten in de weg staat. Maar als aan te tonen is dat de arseen daar van nature voorkomt, en het geen vervuilde locatie is, staat het de gewenste ontwikkeling niet in de weg.
Eenzelfde soort redenering wordt nu in het Tijdelijk handelingskader voor hergebruik van PFAS gebruikt; de stoffen zijn al aanwezig, het gebruik van grond of bagger met diezelfde hoeveelheid PFAS maakt de situatie er niet erger op. Of deze redenering stand houdt, zal de toekomst uitwijzen. Feit is wel dat het hier gaat om vele stoffen waarvan de schadelijke gevolgen nog niet of nauwelijks bekend zijn. Dat is de reden waarom de overheid vooralsnog een strenge norm aan houdt. Het gevolg van die strenge norm is dat heel veel grond, zand uit zandwinputten en bagger niet of slechts moeilijk verwerkt kan worden. Ondernemingen weigeren grond te verwerken zonder PFAS-analyse, ook al is dat op grond van het Tijdelijk handelingskader helemaal niet nodig. Zonder grond- en zandverzet en zonder baggerwerkzaamheden komt de bouw stil te liggen. En dat op een moment dat de bouw door de stikstofproblematiek al flinke klappen heeft gekregen en blijft krijgen.
Het is de verwachting dat in 2020 er een definitieve regeling voor PFAS wordt vastgesteld. Tot die tijd blijft het Tijdelijk handelingskader van kracht.
Thema's:
Bouw en vastgoed, Bouwen en Vastgoed
Auteur:
mr. Rudolf Knegtering
