Hoewel de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 (Wmcz 2018) enige tijd op de plank heeft gelegen, is deze op 1 juli 2020 tóch in werking getreden. Met de inwerkingtreding van de Wmcz 2018 beoogt de wetgever de positie van cliëntenraden binnen zorginstellingen te versterken. Benieuwd naar wat deze regeling voor zorginstellingen en cliëntenraden betekent? U leest het in dit artikel.
Welke instellingen dienen onder de Wmcz 2018 een cliëntenraad in te stellen?
Onder de oude Wmcz dienden zorginstellingen die onder de reikwijdte van de Wet toelating zorginstellingen ('WTZi') vielen een cliëntenraad in te stellen. Daarmee waren alle zorginstellingen die uit collectieve middelen werden gefinancierd op grond van de oude regeling verplicht een cliëntenraad te hebben. Privaat gefinancierde zorginstellingen vielen buiten de oude Wmcz.
De per 1 juli 2020 in werking getreden Wmcz 2018 verplicht meer zorginstellingen een cliëntenraad in te stellen. Iedere instelling waar meer dan tien personen zorg verlenen, is onder de nieuwe regeling verplicht tot het instellen van een cliëntenraad. De Wmcz 2018 zal niet langer aansluiten bij de WTZi, maar bij het instellingsbegrip in de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Dit betekent dat zowel rechtspersonen als natuurlijke personen die bedrijfsmatig zorg verlenen onder de reikwijdte van de Wmcz 2018 vallen. Ook privaat gefinancierde zorginstellingen dienen onder de nieuwe regeling een cliëntenraad in te stellen. Nieuw ten opzichte van de oude regeling is daarnaast dat de Wmcz 2018 ook voor jeugdhulpaanbieders geldt.
Welke instellingen zijn uitgezonderd van de Wmcz 2018?
Enkele instellingen zijn uitgezonderd van de Wmcz 2018. Zo zijn ambulante eerstelijnszorgaanbieders pas verplicht een cliëntenraad in te stellen, indien binnen de instelling meer dan vijfentwintig personen zorg verlenen. Denk hierbij aan huisartsenpraktijken, tandartspraktijken, enzovoorts. Daarnaast heeft de minister bij AMvB een aantal categorieën instellingen uitgezonderd van de Wmcz 2018. Het gaat dan onder andere om:
- instellingen die onderdeel zijn van de militair geneeskundige dienst;
- penitentiaire inrichtingen;
- instellingen voor de verpleging van Tbs’ers;
- justitiële jeugdinrichtingen;
- gemeentelijke gezondheidsdiensten;
- instellingen waar cliënten verblijven waarvan de zorg uitsluitend wordt bekostigd uit een pgb, indien de meerderheid van de zeggenschap in het bestuur van die instelling is belegd bij cliënten.
Medezeggenschapsregeling
Met de inwerkingtreding van de Wmcz 2018 beschikken cliëntenraden over verregaandere bevoegdheden. Zo vereist de Wmcz 2018 dat zorginstellingen een medezeggenschapsregeling opstellen. In deze regeling dient te worden vastgelegd hoe een cliëntenraad zal worden betrokken bij de voorbereiding van besluiten in het kader van:
a) een wijziging van de doelstelling van de instelling;
b) een fusie of duurzame samenwerking waarbij de instelling is betrokken;
c) een overdracht van de zeggenschap over de zorg of een onderdeel daarvan;
d) een ingrijpende verbouwing, nieuwbouw of verhuizing;
e) de selectie en benoeming van personen die leiding geven;
f) de selectie en benoeming van leden van de Raad van Bestuur en Raad van Toezicht.
Instemmingsrecht en recht van enquête
Onder de Wmcz 2018 is bovendien het verzwaard adviesrecht van cliëntenraden vervangen door een instemmingsrecht. Voor besluiten die de kern van de zorgverlening raken en die van grote invloed zijn op de zorgverlening en de levenssfeer van cliënten is derhalve in beginsel instemming van de cliëntenraad vereist. Dit is een zwaarder toetsingscriterium dan het verzwaard adviesrecht dat onder de oude regeling gold.
De Wmcz 2018 kent cliëntenraden daarnaast het recht van enquête toe. Via het recht van enquête kunnen cliëntenraden de Ondernemingskamer verzoeken om een onderzoek naar mogelijk wanbeleid binnen een zorginstelling.
Toezicht
Vanaf 1 juli 2020 hebben zorginstellingen zes maanden de tijd om te voldoen aan de eisen van de Wmcz 2018. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zal toezicht houden op de naleving van deze nieuwe regeling. Wanneer een instelling zijn verplichtingen niet nakomt, kan hierover een klacht worden ingediend bij de IGJ.
Meer informatie
Heeft u vragen over de Wmcz 2018 of vraagt u zich af of uw instelling al voldoet aan deze nieuwe regeling? Neem gerust contact op met een van onze gespecialiseerde gezondheidsrechtadvocaten.
Thema:
Zorg en welzijn
