De betekening van exploten is een belangrijk onderdeel van het procesrecht. Betekening zorgt er immers voor dat een exploot een gedaagde ook daadwerkelijk bereikt. Volgens de wet is het uitgangspunt dat betekening plaatsvindt in persoon. Maar hoe zit het met betekenen in persoon ten tijde van COVID-19? Op 19 juni 2020 heeft de Hoge Raad daarover duidelijkheid gegeven.
De Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (hierna: KBvG) heeft na de uitbraak van COVID-19 een werkwijze ontwikkeld voor het betekenen en overhandigen van exploten door de deurwaarder. Sindsdien neemt de deurwaarder bij een betekening de RIVM-richtlijnen in acht en laat – indien nodig – een afschrift van het exploot in een gesloten envelop op het woonadres achter. In een dergelijk geval wordt het exploot dus niet in persoon uitgereikt. Deze werkwijze wordt ook wel aangeduid als ‘corona-betekening’.
De vraag die rijst is: is een dergelijke wijze van betekenen niet in strijd met de wet? Uitgangspunt is immers dat betekening in persoon dient plaats te vinden. De Hoge Raad heeft op 19 juni 2020 in een beroep in cassatie tegen een vonnis van de rechtbank Noord-Nederland geoordeeld dat de corona-betekening rechtsgeldig is, ook voor de periode sinds 16 maart 2020. Volgens de Hoge Raad is er vanaf 16 maart 2020 namelijk sprake van ‘feitelijke onmogelijkheid’ op het moment dat een deurwaarder constateert dat de betekening van het exploot onverantwoord is gezien de social distancing en het besmettingsgevaar met COVID-19. Een deurwaarder kan in zo’n geval ermee volstaan door in het exploot te vermelden dat een uitreiking zoals is voorgeschreven in artikel 46 lid 1 Rv door het besmettingsgevaar feitelijk onmogelijk is. De Hoge Raad benadrukt tot slot dat het bovenstaande ook geldt voor betekening van exploten aan een kantooradres.
De door de KBvG geformuleerde regeling is inmiddels opgenomen in de Verzamelwet COVID-19. Die wet is op 23 juni 2020 in werking getreden en geldt met terugwerkende kracht vanaf 16 maart 2020. De regeling geldt in beginsel tot 1 september 2020. In artikel 1 van deze wet is opgenomen dat het betekenen door overhandiging van het exploot aan een persoon, als feitelijk onmogelijk wordt gezien zolang de richtlijnen van het RIVM de afstandregel adviseren. Zolang COVID-19 voortduurt en de situatie daartoe aanleiding geeft, kan de deurwaarder dus volstaan met de corona-betekening.
Auteur: mr. Tine Liefke Wiersma
