Het coronavirus en de arbeidsovereenkomst

Het coronavirus heeft Nederland bereikt en beheerst het nieuws. Werkgevers moeten zich voorbereiden op zieke werknemers en werknemers die thuis in quarantaine moeten of zelf thuis willen blijven. Mag een werknemer thuis blijven uit angst voor besmetting? Als een werknemer vanwege het coronavirus in quarantaine moet, wie draait er dan voor de kosten op?

Veilige werkplek
De werkgever heeft de plicht om werknemers een veilige en gezonde werkomgeving te bieden. De werkgever moet dus beoordelen welke gezondheidsrisico’s er spelen op de werkvloer. Dit geldt ook voor het coronavirus. Onder deze zorgplicht valt ook het goed voorlichten van de werknemers op mogelijke risico’s over het coronavirus. Daarnaast dient de werkgever hygiëneprotocollen opstellen. De werkgever moet de gezondheidsrisico’s voor zijn werknemers onder andere incalculeren aan de hand van de informatievoorziening vanuit de overheid (RIVM, Ministerie van Volksgezondheid en Ministerie van SZ).

Thuiswerk?
Thuiswerken verkleint de kans dat werknemers elkaar besmetten. Maar niet alle werkzaamheden lenen zich voor thuiswerk. De werkgever beslist samen met de werknemer per situatie wat wenselijk is. Als er een vermoeden is dat de werknemer mogelijk besmet is, kan de werkgever de werknemer verplichten om thuis te werken, bijvoorbeeld nadat de werknemer een risicogebied heeft bezocht.

Moet de werknemer komen werken?
Op het moment dat de werkgever een werknemer oproept om te komen werken, wordt van de werknemer verwacht dat hij op de werkvloer verschijnt. Het is aan de werkgever om in te schatten of het veilig genoeg is om te komen werken. De werknemer kan alleen in bijzondere omstandigheden er zelf voor kiezen om thuis te blijven. Goede communicatie en afspraken tussen de werkgever en werknemer om wel of niet te verschijnen op de werkvloer zijn van groot belang. De werkgever wil niet  het risico lopen dat andere werknemers  besmet raken. Tegelijkertijd is het ook niet wenselijk dat iedereen uit angst voor besmetting thuis blijft.

Moet de werkgever het loon doorbetalen?
In principe geldt het uitgangspunt geen arbeid, geen loon. Aan de andere kant dient de werkgever wel het loon door te betalen wanneer de oorzaak in redelijkheid niet voor rekening van de werknemer dient te komen.

Er zijn drie situaties te onderscheiden:

  1. Een werknemer die ziek is, heeft recht op doorbetaling van het loon. Op het moment dat een werknemer ziek thuis zit door het coronavirus, heeft deze werknemer recht op doorbetaling van het loon.
  2. Een werknemer die nog geen symptomen vertoont, maar wel verplicht in quarantaine moet, onder meer omdat hij met een besmette patiënt in contact is geweest, heeft recht op loondoorbetaling. De werkgever is namelijk verplicht tot doorbetalen van het loon als dit in redelijkheid niet voor rekening van de werknemer behoort te komen. Dit geldt ook voor een werknemer die in zijn vakantieland in quarantaine moet blijven. Deze quarantaineperiode gaat in principe niet van zijn vakantiedagen af, tenzij de werkgever kan bewijzen dat dit in de risicosfeer van de werknemer ligt. Bijvoorbeeld omdat de werknemer naar een risicogebied is gereisd waarvoor een negatief reisadvies gold. Op het moment dat een niet zieke werknemer in quarantaine zit, kan de werkgever wel de werknemer verplichten thuis te werken.
  3. Een werknemer die er zelf voor kiest om thuis te blijven uit angst voor het oplopen van virus, riskeert dat de werkgever geen loon betaalt. De werkgever bepaalt namelijk of er gewerkt kan worden. Als de werknemer wordt opgeroepen, maar de werknemer verschijnt niet uit angst voor besmetting, dan loopt de werknemer het risico dat dit voor rekening van de werknemer komt. Het is echter wel aan de werkgever om te bewijzen dat het niet verrichten van arbeid niet voor zijn rekening komt. Het gevolg is dat een werknemer voor het dilemma kan komen te staan dat hij moet kiezen tussen toch naar het werk gaan of thuis blijven zonder loon. De werknemer zou ervoor kunnen kiezen om vakantiedagen op te nemen.

Calamiteitenverlof?
Scholen kunnen beslissen om tijdelijk te sluiten vanwege besmettingsgevaar. Soms kan het even duren voordat een werknemer opvang heeft gevonden voor zijn kind(eren). In dat geval kan een werknemer op grond van de Wet Arbeid en Zorg  aanspraak maken op enkele uren (tot enkele dagen) calamiteitenverlof. Dit calamiteitenverlof zal wel slechts van korte duur zijn. Heeft een werknemer meer tijd nodig, dan zal gedacht kunnen worden aan het opnemen van vakantiedagen of onbetaald verlof.

Werktijdverkorting bij minder werk
Een werkgever die als gevolg van het coronavirus tijdelijk minder werk heeft, kan een aanvraag doen voor werktijdverkorting. Dit is mogelijk in het geval dat er voor minstens twee kalenderweken (en maximaal 24 kalenderweken) ten minste 20% van de arbeidscapaciteit die ter beschikking staat, niet kan of naar verwachting niet zal worden benut. Ook in het geval dat het coronavirus de oorzaak is van minder werk, kan dat een oorzaak zijn om voor deze regeling in aanmerking te komen. De werkgever zal het loon moeten doorbetalen als er geen of minder werkzaamheden kunnen worden verricht. De werkgever ontvangt dan een WW-uitkering voor zijn werknemers over de niet-gewerkte uren en betaalt het loon volledig aan zijn werknemers door.

Conclusie en advies
De werkgever moet zorgen voor een veilige werkomgeving, maar mag een werknemer gewoon oproepen om te werken als er geen duidelijke gezondheidsrisco’s zijn. Indien een werknemer niet wil werken vanwege de angst op besmetting, doet de werknemer er goed aan contact op te nemen met de werkgever. Een werkgever is niet verplicht het loon door te betalen als er geen gegronde reden is dat de werknemer niet verschijnt. Mocht de werknemer niet willen verschijnen vanwege de angst op besmetting dan kan geprobeerd worden andere opties te overwegen zoals thuis werken. Echter is het aan de werkgever of hij daarmee instemt. In gevallen dat een werknemer ziek thuis zit, of verplicht in quarantaine is geplaatst geldt wel een doorbetalingsplicht voor de werkgever. In dat geval kunnen wekgevers onder bepaalde omstandigheden werktijdverkorting aanvragen.

Thema: Arbeid

Meer nieuws Nieuwsbrief

Actueel

  • Wetsvoorstel Modernisering Concurrentiebeding, doorgeschoten regeling?
    Lees meer
  • Het risico van een té uitgebreide ontslagbrief.
    Lees meer
  • Inzage in medisch dossier door jurist? De Hoge Raad geeft antwoord.
    Lees meer

Meer nieuws Nieuwsbrief

Advocaten en juristen

Wim Bulthuis

Advocaat

Ivo van der Meer

Advocaat

Cynthia Grondsma

Advocaat

Dirk-Jan Westra

Advocaat

José Kemper

Advocaat

Willemijn Kuper

Advocaat

Lisa Blankestijn

Advocaat

Ayla Bosma

Advocaat

Femke de Jong

Advocaat

Aimée Tjalma

Advocaat

Gido Kalfsbeek

Juridisch medewerker

Alle advocaten en juristen

Deze website gebruikt cookies Ok