Eerder hebben wij u bericht over de uitspraak van de Brabantse voorzieningenrechter waarin geoordeeld werd dat zorgverzekeraars, zoals CZ aangemerkt moeten worden als aanbestedende dienst en dus een aanbestedingsplicht hebben. De vraag of dit vaste praktijk gaat worden valt nog niet helemaal te overzien. Afgewacht moet worden of deze uitspraak navolging zal vinden. CZ is het met de uitspraak niet eens en heeft hoger beroep ingesteld. De verwachting is dat de uitkomst van dat hoger beroep pas ergens in het najaar bekend zal zijn.
En nu?
Zolang in (hoger beroep) niet anders is geoordeeld, brengt deze ontwikkeling voor marktpartijen mogelijkheden met zich om de zorginkoop aan te vechten. Marktpartijen doen er dus verstandig aan om zich in de inkoopvoorwaarden te verdiepen en zo nodig actie te ondernemen. Actie ondernemen geldt misschien nog wel sterker voor de aankomende inkoop van AWBZ. Immers geldt voor zorgkantoren eigenlijk nog sterker dan voor zorgverzekeraars dat sprake is van publieke financiering.
De uitspraak ziet op zorgverzekeraars, zoals OHRA, CZ en Delta Lloyd. Zij zullen volgens de uitspraak vanaf nu bij het organiseren van de uitvraag om aanbieders te selecteren voor de periode vanaf 1 januari 2015 rekening moeten houden met de aanbestedingsplicht. Ook voor lopende inkoopprocedures kan de vraag worden gesteld of zij voldoen aan de aanbestedingsregels. De uitspraak heeft potentieel verstrekkende gevolgen. Zo koopt een zorgverzekeraar stomamateriaal in, maar ook ziekenhuiszorg. Als dat via een aanbestedingsprocedure moet, dan kan er wel het een en ander veranderen. Uiteraard kan een verzekeraar eisen stellen aan de geografische dekking van de aan te bieden zorg, maar het is mogelijk dat de regionaal bekende partijen buiten de boot vallen.
Zo’n aanbesteding zou in strijd kunnen zijn met de wettelijke vrije artsenkeuze. Hoewel de Minister en Nederlandse Zorgautoriteit de vrije artsenkeuze zouden willen beperken, staat deze vrije keuze nog fier in de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) (zie ook http://www.rotshuizengeense.nl/actueel/2014/06/beperking-van-de-vrije-artsenkeuze-mogelijk-niet-houdbaar/). Dat betekent dat iedere zorgverlener een contract met de verzekeraar moet (kunnen) hebben en daar waar elke marktpartij een contract kan krijgen, is van echte concurrentie tussen de zorgverleners ten opzichte van de verzekeraar geen sprake en dus is een aanbestedingsprocedure eigenlijk niet op z’n plaats. Op 11 juli 2014 heeft de Hoge Raad nog eens bevestigt dat de zorgverzekeraar de vrije artsenkeuze niet mag beperken.
De gevolgen van de uitspraak kunnen voor talloze problemen zorgen in de zorgmarkt. Onduidelijk is nog hoe dit doorwerkt in een sector waar herstructurering en bezuiniging aan de orde van de dag is.
Zoals gezegd, de zorgverzekeraars hebben hoger beroep ingesteld. Het spoedappel kan voor een snelle nieuwe uitspraak zorgen, waartegen cassatie bij de Hoge Raad open staat. De Hoge Raad lijkt soepeler te zijn in haar oordeel of een instelling een aanbestedende dienst is. In 2007 oordeelde de Hoge Raad nog dat ziekenhuis Amphia geen aanbestedende dienst is, omdat zij in normale marktomstandigheden haar diensten moet verrichten. Onder andere op dit punt oordeelde de voorzieningenrechter in het geval van CZ anders. Dezelfde voorzieningenrechter overigens die in 2012 nog over CZ oordeelde dat CZ geen aanbestedende dienst is in het geval van selectie van zorgaanbieders voor gehandicaptenzorg.
Zoals uit het voorgaande blijkt, hangt het erg van de omstandigheden van het geval af of een verzekeraar als aanbestedende dienst zal moeten worden beschouwd. De onzekerheid blijft voer geven voor discussie en mogelijk voor procedures. De gevolgen voor de praktijk kunnen erg groot zijn.Voor meer informatie kunt u contact opnemen met mr. Dirk-Jan Westra of Rudolf Knegtering.
Wij houden u op de hoogte.
Thema's:
Aanbestedingen, Arbeid, Bouw en vastgoed en Ondernemen
Auteurs:
mr. Rudolf Knegtering en mr. Dirk-Jan Westra
