Er wordt momenteel flink gehamsterd in de Nederlandse supermarkten. Broodnodige zaken als babyvoeding en medicijnen, maar ook wc-papier verdwijnen in groot tempo uit de schappen. Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) benadrukt dat er meer dan voldoende op voorraad is, maar dergelijke boodschappen lijken deels aan dovemansoren gericht. Al sinds 1962 hebben wij in Nederland een regeling met als doel het tegengaan van het hamsteren van goederen, de Hamsterwet. Biedt de Hamsterwet in tijden van corona een oplossing in de strijd tegen lege schappen?
Doel van de Hamsterwet
De Hamsterwet is een regeling die als doel heeft het tegengaan van het hamsteren van goederen in geval van buitengewone omstandigheden. Buitengewone omstandigheden in de zin van de Hamsterwet zijn bijvoorbeeld oorlog, oorlogsgevaar en buitengewone omstandigheden die daarmee verband houden.
Op dit moment is van een oorlog of een dreiging van oorlog geen sprake. De toelichting op de Hamsterwet gaat echter verder. Een wettelijke regeling tegen hamsteren kan volgens de toelichting ook niet gemist worden in het geval dat er rekening gehouden moet worden met het optreden van hamsterneigingen in buitengewone omstandigheden.
Een definitie van ‘buitengewone omstandigheden’ geeft de Hamsterwet niet, maar het lijdt geen twijfel dat de uitbraak van het coronavirus gezien kan worden als een buitengewone omstandigheid. De Hamsterwet zou indien nodig dan ook in deze coronacrisis in werking gesteld kunnen worden om hamsteren een halt toe te roepen.
Gevolgen inwerkingtreding Hamsterwet
Op voordracht van Minister-President Rutte kan artikel 3 van de Hamsterwet, bij koninklijk besluit, voor het gehele land of een gedeelte in werking worden gesteld. Het koninklijk besluit bepaalt tevens het tijdstip waarop artikel 3 van de Hamsterwet in werking treedt. Voor de duidelijkheid, dit artikel is dus nog niet in werking getreden.
Treedt artikel 3 van de Hamsterwet in werking, dan kan de Minister van Economische Zaken en Klimaat regels gaan stellen tot het tegengaan van het hamsteren van goederen. De Hamsterwet bepaalt dat die regels kunnen leiden tot een verbod op het ‘leveren of in ontvangst nemen’ van goederen in een bepaalde periode en in een bepaalde hoeveelheid. Gedacht kan worden aan regels die bepalen dat burgers maar één pakje paracetamol per week mogen kopen, of een groot pak toiletpapier per twee weken.
Handhaving Hamsterwet
Stel, leveranciers of kopers van goederen houden zich niet aan de regels die hamsteren moeten tegengaan. Hebben zij dan vrij spel, of moet gevreesd worden voor fikse straffen?
De Wet op de economische delicten voorkomt dat de Hamsterwet een papieren tijger wordt. In die wet is bepaald dat het strafbaar is om in strijd te handelen met de Hamsterwet. Overtreding van de Hamsterwet wordt gezien als een misdrijf, waarbij een gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren, een taakstraf of een geldboete van de vijfde categorie (maximaal € 87.000,00) kan worden opgelegd. Geen halve maatregelen dus!
Daarnaast kan er ook bestuursrechtelijk worden opgetreden tegen overtredingen van de Hamsterwet. Treedt de Hamsterwet in werking, dan krijgt de Minister van Economische Zaken en Klimaat de bevoegdheid bestuursrechtelijk handhavend op te treden en toezicht te houden. Zodoende kan de Hamsterwet, indien nodig, hamsteren tegengaan en een tekort aan broodnodige artikelen voorkomen.
Conclusie
Het ligt op dit moment niet voor de hand dat artikel 3 van de Hamsterwet in werking zal treden. Het zijn echter onzekere tijden, waarin het niet ondenkbaar is dat er op termijn tekorten gaan ontstaan. Wordt de situatie nijpend, dan kan Minister-President Rutte het hamsteren van goederen tegengaan met een beroep doen op de Hamsterwet. De toekomst zal uitwijzen of een dergelijke ingrijpende maatregel nodig zal zijn en of deze ook echt effect gaat hebben.
Vragen?
Mocht u naar aanleiding van dit artikel nog vragen hebben of ondervindt u problemen als gevolg van het coronavirus, neem dan gerust contact op met ons kantoor.
Thema's:
Overheid en onderwijs en Bestuursrecht
