Sinds 1 juli 2017 is de Wet aanpak woonoverlast van kracht. De burgemeester kan overlast aanpakken door een gedragsaanwijzing op te leggen. De naleving hiervan kan hij afdwingen, zelfs door iemand de toegang tot zijn eigen (koop)woning tijdelijk te verbieden. Zal dit zware middel altijd helpen?
Wat houdt de Wet aanpak woonoverlast in?
De Wet aanpak woonoverlast heeft de Gemeentewet gewijzigd, door hier een nieuw artikel aan toe te voegen (artikel 151d). Op grond van de Wet aanpak woonoverlast kan de burgemeester bij ernstige en herhaaldelijke hinder voor omwonenden een zogenaamde last onder dwangsom opleggen. In het besluit staat dan wat er moet gebeuren (‘de last’), wil voorkomen worden dat er bestuursdwang wordt toegepast. De last zal een gedragsaanwijzing inhouden. De aan te zeggen bestuursdwang, wanneer de last wordt overtreden, kan een verbod inhouden om gedurende tien dagen aanwezig te zijn in of bij de woning of op of bij het erf. Dat verbod kan bij ernstige vrees voor verdere overtreding worden verlengd tot ten hoogste vier weken. Op grond van artikel 5:32 van de Algemene wet bestuursrecht kan de burgemeester overigens ook kiezen voor een last onder dwangsom. In dat geval verbeurt de overtreder een dwangsom, wanneer hij niet aan de gedragsaanwijzing voldoet.
Een dergelijke maatregel is een zwaar middel. De burgemeester kan u in een voorkomend geval dus vertellen dat en hoe een burger zich moet gedragen en kan een overtreder de toegang tot zijn eigen huis ontzeggen, wanneer hij niet zich hier niet aan houdt. Daarom worden er de nodige eisen gesteld, wil de burgemeester een gedragsaanwijzing opleggen via deze nieuwe wet:
Ten tijde van de publicatie van dit artikel zijn er zeven gemeenten in Nederland waarin door de raad een verordening is vastgesteld. Tweemaal is hiervoor een aparte Verordening aanpak woonoverlast vastgesteld, maar de overige gemeenten volgen de modelbepaling van de VNG die aan de APV kan worden toegevoegd. Te verwachten valt dat de andere gemeenten volgen.
Wanneer de burgemeester een last onder bestuursdwang oplegt, kunnen daar rechtsmiddelen tegen worden aangewend, waarbij korte termijnen gelden. Er geldt dus een grote mate van bescherming, wat ook logisch is, gelet op de inbreuk op het privéleven die een burgemeester op grond van de Wet aanpak woonoverlast kan maken.
Noodzaak
Een gedragsaanwijzing is een bekend instrument in het huurrecht. Wanneer een huurder ernstige overlast veroorzaakt, kan de verhuurder zo’n aanwijzing opleggen. Houdt de huurder zich hier niet aan, dan kan uiteindelijk de ontruiming van de woning worden bewerkstelligd.
Bij een koopwoning stond een burgemeester, die onder meer verantwoordelijk is voor de handhaving van de openbare orde, met enige regelmaat met zijn rug tegen de muur. Als er geen ‘harde’ overtreding plaatsvond van bijvoorbeeld de Woningwet, had een burgemeester geen dwangmiddelen. Hij kon dan ‘slechts’ het overleg aangaan en/of buurtbemiddeling inzetten. Dankzij de Wet aanpak woonoverlast kan de vrijblijvendheid van dit soort gesprekken vervallen. Omdat een gedragsaanwijzing een laatste redmiddel is, een zogenaamd ‘ultimum remedium’, dient het vinden van een oplossing in overleg nog altijd het uitgangspunt te zijn. Te hopen valt dat het enkele feit dat de burgemeester nu deze bevoegdheid heeft, een extra reden kan zijn om in overleg tot een oplossing te komen.
Conclusie
Met de Wet aanpak woonoverlast is er een handhavingsinstrument toegevoegd, dat eraan kan bijdragen dat eenieder kan genieten van een prettige woon- en leefomgeving, waarin hij niet meer dan een aanvaardbare hoeveelheid aan hinder hoeft te dulden. Enige hinder is inherent aan het maatschappelijk leven (‘leven en laten leven’), maar herhaaldelijke geluidsoverlast, vervuiling en/of intimidatie hoeft niemand te accepteren. Toch zullen er nog altijd leemtes blijven; burgers kunnen geen wonderen verwachten van hun bestuurders. Zo moet er sprake zijn van ernstige en herhaaldelijke hinder voor omwonenden. Waar burgemeesters nog tegen beperkingen aan zullen lopen, is in de aanpak van c.q. hulp aan verwarde personen, wat ook een toenemend maatschappelijk probleem is. Zeker wanneer zij niet direct hinder voor omwonenden veroorzaken, biedt de Wet aanpak woonoverlast (ook) geen oplossing.
Voor een vrijblijvend advies, liefst in een zo vroeg mogelijk stadium, kunt u vrijblijvend contact opnemen met Eric van der Goot.
Thema's:
Overheid en onderwijs en Bestuursrecht
Auteur:
mr. Eric van der Goot
