Op 18 september 2015 heeft de Hoge Raad een interessante uitspraak gedaan over de zogenaamde verkrijgende verjaring (HR 18 september 2015, NJ2016/78). Een bezitter, niet eigenaar, van een zaak kan volgens de wet na verloop van tijd door verjaring alsnog de rechtmatige eigenaar worden van zo’n zaak (artikel 3:105 BW). Zelfs al is die bezitter niet ter goeder trouw.
Als verweer tegen zo’n verkrijging werd wel aangevoerd dat er van bezit feitelijk geen sprake was, omdat er bijvoorbeeld sprake zou zijn van een huur- of bruikleenconstructie of vruchtgebruiker. Naar buiten toe zou dat een zelfde optisch effect hebben. De vraag is nu of zo’n verweer hout snijdt.
Bezit is gedefinieerd in de wet in artikel 3:113 BW. Het gaat erom dat de bezitter de feitelijke macht uitoefent over een goed. Of dat zo is, wordt bepaald aan de hand van de gewoonte en uiterlijke feiten. Als de conclusie is dat er van bezit sprake is, zou het nog steeds zo kunnen zijn dat die machtsuitoefening gelijk is aan de machtsuitoefening van bijvoorbeeld een huurder. Echter, als dat verweer wordt gevoerd, dan dienen er wel objectieve aanwijzingen te zijn dat de machtsuitoefening door de bezitter als die van een huurder zijn aan te merken. Een verweer dat een bezitter feitelijk een vruchtgebruiker, bruiklener of huurder is, zal dus deugdelijk moeten worden ingekleed. Zo niet, dan wordt uitgegaan van het wettelijk vermoeden dat degene die de macht over een zaak uitoefent, ook de bezitter is en dus na ommekomst van een verjaringstermijn rechtmatig eigenaar wordt.
Deze uitspraak is bijvoorbeeld van belang voor gemeenten. Niet zelden komt het voor dat gemeentegrond sinds jaar en dag in bezit is genomen door een derde en dat die derde de grond gebruikt alsof het eigen grond is. Van buiten lijkt het ook zo dat dat het geval is. De Hoge Raad heeft nu de verweermiddelen beperkt, dan wel daaraan strengere eisen gesteld en deze in lijn gebracht met wat de wetgever heeft bedoeld. Des te meer reden om indien zich een dergelijke bezitsverschaffing heeft voorgedaan, tijdig actie te ondernemen.
Voor vragen en/of informatie kunt u contact opnemen met Wim Bulthuis.
Thema's:
Bouw en vastgoed en Vastgoed
Auteur:
mr. Wim Bulthuis
